Indonesië is het land met de meeste moslims ter wereld. Dit is zeker goed te merken op Lombok. Bijna iedereen is moslim en de verdwaalde christenen of hindoes wonen vaak bij elkaar. Lombok heeft als bijnaam het eiland met de 1001 moskeeën en dit is mogelijk nog een onderschatting. Zelfs een klein eilandje met 9 huisjes heeft nog een moskee. Ook al is de Islam erg belangrijk voor de mensen van Lombok, ze hebben ook een eigen cultuur en interpretatie van de islam. We hebben geprobeerd wat gewoontes en gebruiken uit te leggen zodat jij als vrijwilliger alvast een idee hebt wat je kunt verwachten van Lombok.
Voor de vrouwen is het belangrijk dat de schouders en knieën bedekt zijn. Een hoofddoek is niet nodig en wordt door veel vrouwen op Lombok ook alleen maar gedragen tijdens het gebed of andere ceremonies. Op scholen en tijdens ceremonies wordt verwacht dat vrouwen kleding tot de polsen en enkels dragen. Verstandig is om dit vooraf even te checken. Interessant genoeg zijn het de vrouwen die afkeurend kijken als je te Westers gekleed bent. De mannen vinden het vaak minder erg.
De mannen dragen T-shirts en vaak broeken tot op of over de knie. De regels zijn minder strikt dan voor vrouwen.
Tijdens het zwemmen dragen lokale mensen hun gewone kleren. Badkleding lijkt niet te bestaan. Mannen zwemmen ook wel zonder shirt, maar vrouwen houden alles bedekt. Met alleen een bikini aan wordt je zeker aangekeken, maar met een T-shirt aan valt het alweer mee.
Als Nederlander ben je misschien al wel bekend met Indonesische gerechten als nasi goreng, mie goreng en gado-gado. Deze smaken op Lombok natuurlijk beter dan in Nederland. Let alleen wel op het aantal pepers en hoeveelheid sambal die erin gedaan wordt. Over het algemeen is het eten op Lombok voor veel Nederlanders te pittig. Als je aangeeft dat je het minder pittig wilt dan zal je mond nog steeds in brand komen te staan. Beter kun je aangeven dat je het niet pittig wil hebben en dan zal het precies goed zijn, tenzij je van heel pittig houdt natuurlijk.
Er wordt bij elke maaltijd rijst geserveerd. Mensen hier geloven dat zonder een goed bord rijst je niet sterk wordt en er gaan dan ook kilo’s rijst per dag doorheen. Groenten worden daarentegen minder gegeten. Het kan dan ook verstandig te zijn om vitamine supplementen mee te nemen. Vis en vlees wordt vaak bij de rijst gegeten, maar het is geen probleem om vegetariër te zijn. Tofu en tempé zijn namelijk prima vleesvervangers en overal wordt ei bij geserveerd.
De mensen op Lombok eten met hun rechterhand of met vork en lepel. De bedoeling is dat je met de lepel eet en het eten met de vork op je lepel schuift. Eten met de handen is soms wel makkelijker omdat vis en vlees met graat of bot geserveerd wordt.
Vanwege de warmte is het belangrijk om goed te drinken. Het kraanwater is niet drinkbaar dus moet je altijd water uit een fles kopen. Als je wat langer op dezelfde plek bent kun je overwegen een gallon (19 liter) te kopen of er een te lenen om te vullen. Dat scheelt veel geld.
Alcohol is in het westen van Lombok goed verkrijgbaar vanwege de vele toeristen. Op Oost Lombok is alcohol moeilijker verkrijgbaar. Officieel drinken moslims geen alcohol, maar voor toeristen is dit geen probleem. Er ligt niet echt een taboe op alcohol in het oosten, maar er wordt nog wel een beetje zenuwachtig over gedaan. Lokaal wordt er palm- en rijstwijn gebrouwen, dat is volkomen veilig om te drinken, maar dan moet je het wel lekker vinden.
In de moslim cultuur worden honden als onrein beschouwd. Vooral op West Lombok was dat erg duidelijk en lopen er veel mishandelde honden rond. Op Oost lijkt het alsof mensen minder problemen met honden hebben.
Echt gevaarlijke dieren zijn er op Lombok niet. Rabies komt echter nog steeds voor dus let daarmee op. Ook is er nog malaria, maar de dreiging lijkt minder groot dan de GGD in Nederland aangeeft.
Op West Lombok spreek bijna iedereen Bahasa Indonesia (ook wel Bahasa genoemd, wat ‘taal’ betekent), maar op Oost Lombok spreken veel mensen Sasak, de taal van Lombok. Sasak lijkt niet op Bahasa en dat maakt het communiceren soms moeilijk, maar vaak kun je wel iemand vinden om te vertalen. Wat hoger opgeleide mensen kunnen ook wel Engels.
Zinnen die je moet weten: | |
Selamat pagi | Goede morgen |
Selamat siang | Goede middag (tot 3-4 uur) |
Selamat soré | Goede middag/avond (tot het donker is) |
Selamat malam | Goedenavond (als het donker is) |
Selamat makan | Smakelijk eten |
Selamat tidur | Slaap lekker |
Ayo | Laten we gaan |
Terima kasih | Bedankt |
Sama sama | Antwoord op bedankt (ofwel: hetzelfde) |
Tidak | Nee/niet |
Tidak ada | Niets/het is er niet |
Selamat datang | Welkom |
Sampai jumpa | Zie je later |
Besok | Morgen |
Kemarin | Gisteren |
1-10 | Satu, dua, tiga, empat, lima, enam, tujuh, delapan, sembilan, sepuluh |
1000 | ribu |
Apa kabar? | Hoe gaat het? |
Baik / Bagus | Goed |
Énak | Lekker |
(Mau) ke mana? | Waar ga/wil je heen? (i.p.v. vragen hoe gaat het) Antwoord: jalan-jalan (wandelen) of waar je naartoe gaat |
Als vrijwilliger zal je waarschijnlijk uitgenodigd worden om de lokale tradities/ceremonies bij te wonen. Dit kan een bruiloft zijn, maar bijvoorbeeld ook een besnijdenis. Vraag van te voren goed wat er van je verwacht wordt (kleding, gedrag etc). Let anders op wat de lokale mensen doen en volg dat. Vrouwen staan vaak wat achteraf, maar als blanke vrouw mag/kan je vaak ook bij de mannen staan, vraag dit goed aan je contactpersoon.
Op het eiland van de 1001 moskees zal het geluid van de moskee je zeker niet ontgaan. Vijf keer per dag wordt er opgeroepen om te bidden, om 4.30, 12.00, 15.00, 18.30 en 19.30. Soms komt er ook muziek uit de speaker, dit kan zijn op elk moment van de dag, maar er lijkt een voorkeur voor ’s ochtends vroeg te zijn. Je leert er wel doorheen slapen of je er minder aan ergeren, maar oordoppen zijn geen overbodige luxe. De moskee wordt ook gebruikt om dingen om te roepen zoals ogen meten en fruitbomen cursus. Daar kun je voor vrijwilligerswerk dus gebruik van maken.
De familie en het dorp zijn erg belangrijk voor de mensen van Lombok en in eerste instantie zal het lijken alsof iedereen familie van elkaar is. Dat is niet altijd het geval, maar waar wij in Nederland verre familie (bijvoorbeeld de kinderen van de neef van je vader) misschien nooit zullen ontmoeten horen zij in Lombok ook bij de familie en zijn net zo belangrijk. Omdat veel mensen het dorp waar zij geboren worden niet verlaten woont veel familie in hetzelfde dorp.
De mensen zijn erg open en zullen je misschien uitnodigen om koffie of thee te komen drinken of willen je voorstellen aan hun familie. Vergeet niet voor het binnengaan van een huis (soms ook bij winkels) je slippers of schoenen uit te doen. Thee en koffie wordt geserveerd met heel veel suiker, koffie ook vaak met melk. De Lombok koffie wordt ook niet gefilterd dus laat hem even staan en drink het bodempje niet op.
Mocht je een keer bij iemand naar het toilet moeten dan kun je een hurktoilet verwachten met een bak water ernaast. Het water is om je te wassen en de WC door te trekken. WC papier is vaak niet aanwezig. Bij wat meer westerse plekken kunnen westerse toiletten zijn, maar toiletpapier is nog steeds niet vanzelfsprekend. Vaak hangt er een soort douchekop om jezelf schoon te spuiten. Een extra opmerking voor vrouwen: tampons zijn niet verkrijgbaar of erg duur, maandverband zijn er daarentegen in overvloed.
Er wordt erg veel gerookt op Lombok, voornamelijk door de mannen. Sigaretten zijn niet duur en zelfs de armste mensen hebben geld voor sigaretten.
Als je iemand ontmoet is het gebruikelijk om handen te schudden. Het is een teken van respect als je iemands hand naar je voorhoofd brengt (kinderen op school groeten zo hun docent) of je hand naar je hart brengen na het schudden. Van buitenlanders wordt niet verwacht dat ze dit doen.
Op Lombok zijn weinig blanken dus elke blanke is een hele attractie. Je zult veel aangestaard worden en soms willen mensen je ook aanraken, vooral oudere vrouwen en kinderen. Je kunt best aangeven als je dat niet wilt. Een witte huid is namelijk iets wat alle mensen op Lombok ook willen hebben.
Mensen maken ook graag foto’s van je, vaak zonder te vragen. Wederom kun je hier ook nee tegen zeggen, maar bedenk wel dat wij ook graag foto’s van de locals maken.
Op straat wordt er vaak ‘hallo’, ‘toerist’ of een willekeurige Engelse zin naar je toegeschreeuwd. Het beste kun je hallo terug zeggen, lachen en zwaaien. Omdat er geen verschil is tussen hij en zij in het Indonesisch zul je als vrouw vaak met Sir of Mister worden aangesproken.
Je zult soms uitgenodigd worden voor feesten van mensen die je niet kent omdat ze het leuk vinden dat er een blanke op hun feest komt. Informeer even naar de dresscode en tijdens het feest geniet en ‘do as de locals do’.
Blanken moeten vaak meer betalen dus informeer bij een local die je goed kent naar de echte prijs voor een product en onderhandel tot je het product voor die prijs krijgt of totdat jij er genoegen mee neemt.
Over het algemeen is het de hele dag warm, zo’n 30 graden. Ook de locals vinden dit warm dus het ligt niet aan jou (er wordt de hele dag gewapperd en ‘panas’ gezegd). ’s Avonds koelt het wel iets af, maar een vest is niet vaak nodig. Op West Lombok begint het regenseizoen in oktober en op Oost in december. In het regenseizoen valt er elke dag ongeveer een uur lang heel veel regen en dat maakt van de weg een lekkere modderpoel. Net voor het regenseizoen is het heel erg droog en dus stoffig. Zorg daarom voor een (zonne)bril voor op de motorbike.
Veel afstanden worden per motorbike afgelegd. Er zijn ook wel bussen maar die zijn niet zo betrouwbaar. Ook zijn er bemo’s die wel regelmatig rijden. Het makkelijkst is dat je zelf een motorbike huurt (neem een internationaal rijbewijs mee). Ook zijn er paardenkarren (cidomos), die zijn leuk maar niet snel.
Het verkeer is soms druk en chaotisch. Er zijn wel verkeersregels maar iedereen interpreteert die op zijn eigen manier. Als jij dat ook doet en nergens tegen aan rijdt dan komt het wel goed. Het zal opvallen dat er alleen op de grote wegen een helm gedragen wordt. Dat komt omdat ze bang zijn voor politie controle. Op de kleine wegen is vaak geen politie dus is een helm niet nodig. Helmen zijn bij een gehuurde motorbike te krijgen dus zet hem gewoon op, want er gebeuren hier elke dag veel ongelukken.
Je kunt het beste XL of Simpati kopen. Die zijn qua prijs/kwaliteit verhouding het beste. Je kunt opwaarderen bij veel winkeltjes (zoek naar het woord pulsa, beltegoed). Het is dan gebruikelijk dat je 1000 of 2000 rp betaald voor de opwaardeer service.
Met een Indonesische simkaart kun je makkelijk Internet erbij kopen. Dan kun je op de meeste plekken online. Sommige hotels of homestays hebben ook wifi.
Acok: Acok en zijn vrouw Emi hebben een homestay in Labuan Pandan. Er zijn 3 kamers met airco waar soms ook andere toeristen verblijven. Hun 2 kinderen, Tiara en Tandrega, zijn in het begin wat verlegen maar wennen snel en willen dan ook wel een spelletje spelen. Acok kent iedereen in Labuan Pandan en omringende dorpen en steekt graag de handen uit de mouwen om de arme mensen te helpen ondanks dat hij het zelf ook niet breed heeft. Hij heeft veel initiatieven en werkt hard.
Aris: Aris is de broer van Acok en woont schuin tegenover. Hij heeft veel contacten bij overheden en andere belangrijke mensen.
De bekende Gili eilanden zijn erg leuk om te bezoeken. Hou je van rust en wil je vooral even bijkomen, ga dan voor Gili Meno of Gili Air. Ben je graag onder de toeristen/backpackers, dan kan je je goed vermaken op Gili Trawangan. Deze Gilis zijn te bereiken via een public boot vanaf Bangsal.
Naast deze bekende Gilis zijn er ook nog veel kleine onbekende Gilis waar je vaak met een lokale boot naar toe kan. Als je op Oost Lombok bent is het leuk om naar Gili Kondo te gaan.
Niet zo’n zin om met een boot naar een eiland te gaan, maar wil je wel lekker op het strand liggen, dan is Kuta een goede optie.
Lombok is vooral een grote vulkaan (mount Rinjani) en deze kan je ook beklimmen. Wil je naar de top en ook naar een meer hoog in de bergen, dan duurt de trip 3 dagen. Wil je alleen de top beklimmen dan ben je 2 dagen onderweg.
Het zal je opvallen dat de grote steden geen grote steden zijn zoals je ze verwacht. De enige echte stad is Mataram, hier kan je dan ook veel Westerse dingen vinden, zoals een shopping mall en fast food ketens (McDonalds, KFC, Pizzahut etc).
Wat kun je meenemen voor de mensen op Lombok?
Veel is verkrijgbaar dus het beste kun je extra geld meenemen. Als je liever spullen meeneemt, neem dan kleren mee.
Als je korter dan 2 maanden wil vrijwilligen/reizen dan kan je een toeristenvisum aanvragen op de ambassade in Den Haag of je kan een visa-on-arrival aanvragen bij je poort van aankomst in Indonesie. Let op, ze kunnen je vragen om een vlucht uit Indonesie en heb je deze niet dan kunnen ze je weigeren. Het beste is dus om dit van tevoren te boeken en deze te printen en mee te nemen. Als je dit visum aanvraagt op de ambassade dan krijg je een 60 dagen visum. Ga je voor het visa-on-arrival dan krijg je een 30 dagen visum. In beide gevallen kan je dit 1 keer verlengen met 30 dagen.
Als je langer dan 2 maanden wil vrijwilligen/reizen is het verstandig om van tevoren een ‘social’ visum aan te vragen in Den Haag of bij een andere ambassade, zoals in Singapore of Kuala Lumpur. Als je dit visum toegekend krijgt, dan mag je 60 dagen blijven, wel mag je dit visum in Indonesie nog 4x met 30 dagen verlengen. Met een social visum kan je dus maximaal 6 maanden in Indonesie blijven. Voor de aanvraag van een social visa heb je nodig: een application form (te downloaden op website van ambassade) met pasfoto, sponsorbrief en ID bewijs van iemand uit Indonesie (deze kan VLOK je verschaffen), 500,000 IDR (ofwel 45 euro) en verder moet je een vlucht uit Indonesie kunnen overleggen.
Voor het verlengen van zowel een toeristen en social visum ga je naar een immigratie kantoor in Indonesie. Als je in Lombok verblijft is het het makkelijkst om dit in Mataram te doen. Hier zijn ze minder streng dan in Bali. Je kan een aanvraag voor verlening doen in de ochtenden op werkdagen. Op het immigratiekantoor moet je dan een aanvraagformulier invullen en deze inleveren samen met je paspoort en departure card. Als je geluk hebt wordt je dezelfde dag nog geholpen, maar meestal moet je een paar dagen later terugkomen om te betalen en een paar uur later kan je dan je paspoort ophalen. Ze zullen je op het immigratiekantoor precies vertellen wanneer je waarvoor terug moet komen.
Besluit je je visum in Bali te verlengen, dan moet je ook een vlucht uit Indonesie kunnen overleggen en zal je 3x naar de ambassade moeten in plaats van 1 of 2 keer in Mataram.
Kleding om in te zwemmen
Genoeg t-shirts en broeken/rokken tot over de knie
Malaria tabletten
Zaklamp (ivm stroomuitval)
Eventueel een extra telefoon voor een Indonesische simkaart
